Η ιδιωτικοποίηση της εταιρείας φυσικού αερίου ΔΕΠΑ και της
θυγατρικής της ΔΕΣΦΑ, που είναι διαχειριστής του συστήματος φυσικού αερίου της
Ελλάδας, φέρνει στην επιφάνεια τους ανταγωνισμούς μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και ΕΕ,
για τον έλεγχο των πηγών και των δρόμων Ενέργειας προς την Ευρώπη, στο πλαίσιο
του «πολέμου» για τον έλεγχο των αγωγών του λεγόμενου «νοτίου διαδρόμου Φυσικού
Αερίου»,
απ΄ όπου θα μεταφέρεται φυσικό αέριο σε χώρες της ΕΕ, είτε από τη
Ρωσία, είτε από το Αζερμπαϊτζάν, με βασικούς ενδιάμεσους κόμβους την Ελλάδα και
την Τουρκία.Στις 13 Φλεβάρη θα υπογραφεί στην Αθήνα διακρατική συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Ιταλίας για την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ (Trans Adriatic Pipeline), ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από αζέρικο κοίτασμα του «Σαχ Ντενίζ 2» προς την Κεντρική Ευρώπη, μέσω των τριών χωρών.
Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για συμμετοχή στην κατασκευή του ΤΑΡ σχετίζεται άμεσα με την ιδιωτικοποίηση των ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑ, αφού τα κεφάλαια και οι υποδομές των δύο επιχειρήσεων θα χρησιμοποιηθούν για τη λειτουργία του αγωγού. Από τα 800 χιλιόμετρα του ΤAP, που προβλέπεται να κατασκευαστούν, τα 500 θα βρίσκονται μέσα στην Ελλάδα. Θα ξεκινά από την Κομοτηνή, θα διασχίζει Θράκη, Μακεδονία και Ηπειρο και μέσω της Αλβανίας θα φτάνει στην Αδριατική. Με υποθαλάσσιο αγωγό, θα καταλήγει στην Ιταλία.
Ο αγωγός ΤΑΡ, μαζί με τον «Νabucco» (περνάει από Τουρκία - Βουλγαρία - Σερβία - Ρουμανία και καταλήγει στην Αυστρία) προορίζονται να μεταφέρουν φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Κεντρική Ευρώπη. Την κατασκευή και λειτουργία τους στηρίζουν οι ΗΠΑ και μεγάλες καπιταλιστικές χώρες της ΕΕ, με στόχο να αποτελέσουν το αντίπαλο δέος στο ρωσικό αγωγό «South Stream», η κατασκευή του οποίου έχει «παγώσει». Επιθυμία της Ρωσίας είναι να περάσει από Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία και από εκεί σε χώρες της ΕΕ, μεταφέροντας ρώσικο αέριο.
Ανοιχτός πόλεμος των μονοπωλίων
Η όξυνση των ανταγωνισμών για τη διαδρομή των αγωγών, είναι το γεγονός που μετέτρεψε την πώληση των ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ σε ανοιχτό πόλεμο μεταξύ μονοπωλίων και ιμπεριαλιστικών κρατών, αφού η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και οι υπάρχουσες κρατικές υποδομές καθιστούν τη χώρα διαμετακομιστικό κέντρο. Με άλλα λόγια, όποιο από τα πέντε μονοπώλια (δυο ρώσικα, ένα αζέρικο, ένα ελληνικό και μια ελληνοτσεχική κοινοπραξία) που είναι υποψήφια για την εξαγορά του ομίλου ΔΕΠΑ, γίνει τελικά ο κύριος μέτοχος, αποκτά το πλεονέκτημα να παίζει ρόλο - κλειδί στο νότιο άξονα της διαδρομής του φυσικού αερίου.
Η ρώσικες «Gazprom» (κρατικό μονοπώλιο) και «Sintez Group», αν τελικά εξαγοράσουν τις ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑ, θα επαναφέρουν τα σχέδια για την κατασκευή του αγωγού «South Stream». Αξιοποιώντας τις υποδομές των ελληνικών εταιρειών, φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ενεργειακό κόμβο που θα προμηθεύει με ρώσικο φυσικό αέριο τις χώρες της ΕΕ.
Παράλληλα, οι Ρώσοι έχουν συμφωνήσει με τους Γερμανούς - χωρίς να είναι ενιαία η στάση της γερμανικής αστικής τάξης για τους στρατηγικούς προσανατολισμούς της κυβέρνησης - για την κατασκευή του αγωγού Nord Stream (μεταφέρει 55 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο από τη Ρωσία στη Γερμανία και από εκεί σε Ολλανδία, Δανία, Γαλλία και Μ. Βρετανία). Η Ρωσία έχει αυτή τη στιγμή το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων φυσικού αερίου, ενώ μόνο η «Gazprom» (αντιπρόεδρός της είναι ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ) προμηθεύει το 1/4 του φυσικού αερίου που καταναλώνουν οι χώρες της ΕΕ.
Η κυβέρνηση Πούτιν φιλοδοξεί, μέσω της ολοκλήρωσης του Nord Stream και της ταυτόχρονης αγοράς των ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑ από τις ρωσικές πολυεθνικές, να μετατρέψει τη Ρωσία σε βασικό προμηθευτή Ενέργειας της ΕΕ. Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, η Ρωσία προσπαθεί να πείσει τις Βρυξέλλες να χαρακτηρίσουν τον South Stream «έργο ευρωπαϊκού συμφέροντος», επιδιώκοντας να αποκτήσει προβάδισμα στην κούρσα των αγωγών και να εξασφαλίσουν για την κατασκευή του τραπεζικό δανεισμό με χαμηλά επιτόκια.
Οι γεωστρατηγικοί σχεδιασμοί των ΗΠΑ
Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ, φανερά και παρασκηνιακά, επιδιώκουν με κάθε μέσο να αφήσουν τους Ρώσους έξω από τον έλεγχο των νότιων ενεργειακών δρόμων προς την Ευρώπη και παρεμβαίνουν ανοιχτά κατά της πώλησης των ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ στα ρωσικά μονοπώλια. Στις αρχές Γενάρη, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Βικτόρια Νούλαντ, αναφερόμενη στην ιδιωτικοποίησή τους και το ενδιαφέρον των «Gazprom» και «Sintez Group» είχε δηλώσει: «Η αμερικανική κυβέρνηση φοβάται ότι η Ελλάδα θα καταστεί όμηρος της Ρωσίας στα θέματα της ενέργειας»!
Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόσφατα βρέθηκε στην Αθήνα και ο Ντάνιελ Στάιν, αξιωματούχους του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για θέματα Ενέργειας, και είχε διαδοχικές συναντήσεις με κυβερνητικά στελέχη για το θέμα της ιδιωτικοποίησης των κρατικών επιχειρήσεων φυσικού αερίου. Οι ΗΠΑ, μέσω της κρατικής εταιρείας του Αζερμπαϊτζάν «Socar», που είναι υποψήφια για την εξαγορά της ΔΕΣΦΑ, επιδιώκουν να μπλοκάρουν τα σχέδια των Ρώσων για τη δημιουργία του «South Stream».
Η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, το επόμενο διάστημα και μέχρι τον Ιούνη, αναμένεται να ανακοινώσει με ποια από τις δύο κοινοπραξίες (ΤΑΡ ή Νabucco) θα υπογράψει συμφωνία για τη μεταφορά του αζέρικου φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Σαχ Ντενίζ 2». Στην περίπτωση που η «Socar» εξαγοράσει τη ΔΕΣΦΑ, θεωρείται δεδομένο ότι θα χρησιμοποιήσει το ελληνικό δίκτυο για τον αγωγό ΤΑΡ και τη μεταφορά του αζέρικου φυσικού αερίου στην ΕΕ, ενώ υπάρχει σχέδιο και για τη συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο μετοχικό σχήμα του ΤΑΡ.
Πίσω από τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, στοιχίζονται μερικά από τα μεγαλύτερα μονοπώλια του κόσμου. Σημειώνεται ότι μέτοχοι του TAP είναι οι εταιρείες Axpo (Ελβετία) με 42,5% η Νορβηγική Statoil (42,5%) και η γερμανική EON Ruhrgas (15%). Μέτοχοι στην Κοινοπραξία του κοιτάσματος φυσικού αερίου «Σαχ Ντενίζ», που αναζητά διέξοδο στην Ευρώπη, είναι ο Βρετανικός κολοσσός «BP», η Γαλλική «TOTAL», η Νορβηγική «Statoil», η Ιταλική «Εni», η Τούρκικη «ΤΡΑΟ» και η Ιρανική «NIOC».
Στην παρούσα φάση, φαίνεται ότι τόσο τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα και τα μονοπώλιά τους, προωθούν την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ έναντι του Νabucco, εξαιτίας κυρίως του οικονομικού κόστους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κατασκευή του Νabucco κοστίζει πάνω από 10 δισ. ευρώ, ενώ ο προϋπολογισμός για τον ΤΑΡ είναι ύψους μόλις 1,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τους ειδικούς έχει «σχεδιαστεί με τέτοιον τρόπο ώστε να προσφέρει το συντομότερο και φθηνότερο τρόπο στη μεταφορά αερίου από Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη».
Ο ρόλος της ΕΕ και της Τουρκίας
Επιλογή της ΕΕ - αν και όχι ενιαία -, φαίνεται πως είναι να εξασφαλίσει διαφορετικές πηγές τροφοδοσίας φυσικού αερίου με το μικρότερο δυνατό κόστος. Το Γενάρη του 2010, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ. Μ. Μπαρόζο υπέγραψε συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν για τη μεταφορά 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως στην ΕΕ. Μάλιστα, η Κομισιόν έχει ψηφίσει νόμο με τον οποίο «υποχρεώνει τις χώρες μέλη της να τροποποιήσουν το δίκτυό τους κατά τέτοιον τρόπο, ώστε σε ώρα ανάγκης να μπορούν να προμηθεύονται αέριο και από άλλες πηγές».
Η συμμετοχή της Βρετανικής ΒP, της Γαλλικής Total και της Ιταλική Eni στην κοινοπραξία για τον έλεγχο του αζέρικου κοιτάσματος φυσικού αερίου, αποτυπώνει τη διάθεση μερίδων της ευρωενωσιακής πλουτοκρατίας να αναπτύξουν κολεγιές στην Ενέργεια με άλλους «παίχτες», εκτός της Ρωσίας. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι επισπεύδουν την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ. Την ίδια ώρα που η γερμανική εταιρεία «RWE» ανακοίνωσε την απόσυρσή της από τον αγωγό «Nabucco» - που ορισμένοι έσπευσαν να την αποδώσουν στην πρόθεση της Γερμανίας να ενισχύσει το ρόλο των Ρώσων στο παιχνίδι των αγωγών -, μια άλλη γερμανική εταιρεία, η EON Ruhrgas, ανακοίνωσε τη συμμετοχή της στην κατασκευή του ΤΑΡ.
Καθοριστικό ρόλο στους γεωπολιτικούς και μονοπωλιακούς ανταγωνισμούς έχει και η αστική τάξη της Τουρκίας, από το έδαφος της οποίας έχουν δρομολογηθεί να περάσουν όλοι οι αγωγοί φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν. Ο ΤΑΡ που θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο, θα αποτελέσει τη συνέχεια του αγωγού ΤΑΝΑΡ που βρίσκεται εξολοκλήρου μέσα στην Τουρκία και είναι υπό κατασκευή. Ο Nabucco, βάσει των σχεδίων του, περνά το μισό τμήμα του μέσα από το τουρκικό έδαφος.
Η κυβέρνηση Ερντογάν και οι τουρκικοί επιχειρηματικοί όμιλοι επιδιώκουν να καταστούν βασικοί ενεργειακοί παίχτες στην περιοχή και να αξιοποιήσουν τη θέση τους για να αναβαθμίσουν τον περιφερειακό τους ρόλο στη σκακιέρα των ανταγωνισμών.
Ενεργός συμμετοχή της κυβέρνησης στα παζάρια
Μόλις πριν από λίγες μέρες, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) αποφάσισε να βάλει ξανά στο παιχνίδι τα επιχειρηματικά σχήματα που συμμετείχαν στην προηγούμενη φάση του διαγωνισμού για ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ, με την προϋπόθεση ότι θα προσκληθούν και θα συμπράξουν σε κοινά επιχειρηματικά σχήματα με τους πέντε που πέρασαν στην τελική φάση της ιδιωτικοποίησης. Αποδέκτες της πρόσκλησης μπορεί να είναι οι: Mitsui (Ιαπωνία), Enagas (Ισπανία), ENI (Ιταλία), Sonatrach (Αλγερία), Vopak LNG (Ολλανδία), Israel Corporation (Ισραήλ), Gas Natural (Ισπανία), Edison (Ιταλία).
Η συγκεκριμένη κίνηση συνδέεται με σενάρια που θέλουν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, αλλά και την ισραηλινή εταιρεία «Israel Corporation», να διεκδικούν να μπουν από την «πίσω πόρτα» στο διαγωνισμό και να ενισχύσουν κοινοπραξίες (ακόμα και ελληνικών επιχειρηματικών συμφερόντων, όπως τον Ομιλο Βαρδινογιάννη - Μυτιληναίου), ώστε να παρουσιάσουν πιο ισχυρές προσφορές από τις ρωσικές επιχειρήσεις. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι η «Gazprom» είναι ο βασικός τροφοδότης της Ελλάδας σε φυσικό αέριο, μέσω της θυγατρικής της εταιρείας «Προμηθέας Gas» (συμφερόντων Κοπελούζου), η οποία έχει σύμβαση με τη ΔΕΠΑ.
Στελέχη της κυβέρνησης, σημειώνουν ότι καθοριστικά για τις εξελίξεις θα είναι τα ταξίδια που προγραμματίζει ο πρωθυπουργός σε Μόσχα και Ουάσιγκτον. Σύμφωνα, μάλιστα με διπλωματικούς κύκλους, δεν αποκλείεται να επηρεάσουν και τις αποφάσεις της ελληνικής κυβέρνησης σχετικά με την ΑΟΖ. Σε κάθε περίπτωση, η κορύφωση των ανταγωνισμών γύρω από τη ΔΕΠΑ - ΔΕΣΦΑ δεν αφορά τα συμφέροντα του ελληνικού λαού, αφού το επικίνδυνο γεωπολιτικό παιχνίδι της Ενέργειας οξύνει τους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και μπορεί να πυροδοτήσει απρόβλεπτες εξελίξεις.
Παναγιώτης ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
aristero vima via rizospastis
