του Σαράντου Αλεξανδρή*
«Κανένας εργαζόμενος μη μέτοχος, κανένας μέτοχος μη εργαζόμενος» λένε οι εργαζόμενοι της ΒΙΟΜΕ. Παίρνουν στα χέρια τους το εργοστάσιο και θέλουν να ξεκινήσουν την παραγωγή, γεννώντας κύματα συμπαράστασης σε όλον τον κόσμο.
Ποια είναι όμως τα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης; Και είναι άραγε εφικτή η «αυτοδιαχείριση» σε καπιταλιστικό πλαίσιο;
«Δεν μπορείτε εσείς, μπορούμε εμείς». Κάπως έτσι αντέδρασαν οι εργαζόμενοι της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής στην απόφαση της Διοίκησης να βάλει λουκέτο σε ακόμη ένα εργοστάσιο του Νομού Θεσσαλονίκης.
Η ΒΙΟ.ΜΕ, με αντικείμενο την παραγωγή χημικών προϊόντων για τον κατασκευαστικό κλάδο, ιδρύθηκε το 1982 και αποτελεί θυγατρική της Φίλκεραμ-Johnson, ιδιοκτησίας της οικογένειας Φιλίππου. Κι ενώ το 2006 κατατάσσεται στις 20 πιο επιτυχημένες επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας, λόγω της κρίσης στον κατασκευαστικό τομέα και λανθασμένων χειρισμών της διοίκησης, το 2008 εμφανίζονται τα πρώτα προβλήματα.
Η οικογένεια Φιλίππου το 2011 καταθέτει αίτηση πτώχευσης της Φίλκεραμ. Οι συνέπειες δεν αργούν να φανούν και στη ΒΙΟΜΕ, όπου τον Ιούλιο του ίδιου έτους η διοίκηση αθετεί το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των οφειλομένων. Πρώτη ένδειξη πως η ιδιοκτησία εγκαταλείπει το εργοστάσιο.
Οι εργαζόμενοι αντιδρούν με επαναλαμβανόμενες 48ωρες απεργίες και στις 12 Σεπτεμβρίου ξεκινούν επίσχεση εργασίας. Ήδη στις πρώτες Γενικές Συνελεύσεις συζητείται η ιδέα της αυτοδιαχείρισης και, όταν τίθεται, σε ψηφοφορία αποσπά το 97% των ψήφων.
Με την πτώχευση της Φίλκεραμ, όλα τα περιουσιακά της στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών και του ακινήτου της ΒΙΟΜΕ, περνούν στον σύνδικο προς εκκαθάριση. Στην τριμερή συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Εργασίας το Νοέμβριο του 2011, παρουσία του Υφυπουργού Γιάννη Κουτσούκου, η κ. Φιλίππου, Αντιπρόεδρος του ομίλου, ξεκαθαρίζει ότι δεν προτίθεται να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο.
Από εκείνη τη στιγμή και μετά οι εργαζόμενοι βγάζουν το δικό του πανό με βασικό σύνθημα « Όχι άλλοι 70 στην ανεργία. Άμεση επαναλειτουργία» και κατεβαίνουν σε πορείες και απεργίες.
Τον Απρίλιο του 2012, έπειτα από μια περίοδο σχετικής στασιμότητας, το Σωματείο κάνει έκκληση για βοήθεια σε συλλόγους και σωματεία της πόλης. Η ανταπόκριση αναπτέρωσε το ηθικό των εργαζομένων και έδωσε νέα προοπτική στον αγώνα τους με αποκορύφωμα την ίδρυση της πρωτοβουλίας αλληλεγγύης τον Ιούλιο.
Με τον καιρό, προγραμματίζεται ένα καραβάνι αλληλεγγύης το οποίο πραγματοποιείται τον Οκτώβριο, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Λάρισα και το Βόλο και τελικό προορισμό την Αθήνα. Εκεί, οι εργαζόμενοι καταθέτουν τα αιτήματα τους και την πρόταση για επαναλειτουργία σε σύμβουλο του Υπουργού Εργασίας, ο οποίος δείχνει θετικός αλλά δηλώνει αναρμόδιος και δεσμεύεται να προωθήσει τα αιτήματα στον Υπουργό.
Η πρόταση περιλαμβάνει:
Την απόκτηση των μετοχών της ΒΙΟΜΕ χωρίς την ανάληψη των χρεών της προηγούμενης διοίκησης
Τη δημιουργία νομικού πλαισίου για τη μεγαλύτερη ασφάλεια των εργαζομένων-μετόχων, που θα πρέπει να συμμετέχουν με το αρχικό κεφάλαιο κι όχι με προσωπική περιουσία και χωρίς καμία άλλη δέσμευση
Τη χρηματοδότηση τους μέσω της επιδότησης του ΟΑΕΔ για νέες επιχειρήσεις (με μέρος των χρημάτων αυτών να προέρχονται από ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΣΠΑ) συν την εφάπαξ καταβολή του επιδόματος ανεργίας (πρακτική που έχει επαναληφθεί στην περίπτωση Πετζετάκι). Το συνολικό ποσό της χρηματοδότησης με αυτό τον τρόπο θα ανέλθει σε περίπου 1,8 εκατ. ευρώ
Την επιστροφή στη ΒΙΟΜΕ του ποσού του 1,9 εκατ. ευρώ που είχε δοθεί δάνειο στη μητρική Φίλκεραμ
Στις 21 Ιανουαρίου πραγματοποιείται συνάντηση των εργαζομένων με τον Υπουργό Εργασίας κ. Παναγιωτόπουλο και τον σύνδικο της Φίλκεραμ.
Οι εργαζόμενοι καταθέτουν ξανά την πρόταση τους, με τον Υπουργό να απαντά αόριστα ότι πλέον είναι ώριμες οι συνθήκες να περάσουν τα κλειστά εργοστάσια στα χέρια των εργαζομένων χωρίς όμως να αναλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Οι ίδιοι όμως δεν αρκούνται στα λόγια του Υπουργού και ξεκαθαρίζουν ότι θα ξεκινήσουν τη λειτουργία του εργοστασίου άμεσα, περιμένοντας την κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου από την κυβέρνηση. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους εργαζομένους, ο σύνδικος δεν προέβαλε καμία αντίρρηση.
Η διακήρυξη γίνεται πράξη στις 12 Φεβρουαρίου του 2013, οπότε και οι εργαζόμενοι ανοίγουν την πύλη του εργοστασίου.
Οι πρώτες μέρες αξιοποιούνται για να πραγματοποιηθεί έλεγχος ποιότητας των προϊόντων που βρίσκονται στην αποθήκη, να προχωρήσουν σε επεξεργασία και ανακύκλωση υλικών και να βελτιώσουν τον περιβάλλοντα χώρο μετά από μήνες εγκατάλειψης. Στη συνέχεια, τους πρώτους δύο μήνες λειτουργίας θα βγάλουν σε πλειστηριασμό στα 2/3 της τιμής το στοκ των προϊόντων, με εκτιμώμενα έσοδα περίπου 200.000 ευρώ.
Αυτό φαίνεται πως θα είναι και το πρώτο κεφάλαιο τους. Πάντως, οι εργαζόμενοι δεν μένουν αδρανείς μέχρι να πάρουν την απάντηση του Υπουργείου και ήδη διερευνούν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.
Είναι όμως δυνατή η επιβίωση σε αυτές τις συνθήκες; Όπως διευκρινίζουν οι εκπρόσωποι του Σωματείου, η παραγωγή θα προχωρά ανάλογα με τις δυνατότητες τους, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι διαθέτουν μια σειρά δυνητικών πλεονεκτημάτων. Το τρίπτυχο του οικονομικού τους πλάνου περιλαμβάνει συνδυασμό του παλαιού πελατολογίου, στροφή στο φθηνό, λαϊκό προϊόν και άνοιγμα στις βαλκανικές χώρες.
Τέλος, πεποίθηση των εργαζομένων είναι πως το γεγονός ότι πλέον θα παράγουν προς όφελος της συλλογικής προσπάθειας και όχι ενός επιχειρηματία, θα βελτιώσει αυτόματα πολλές πτυχές της λειτουργίας της επιχείρησης.
Το ιδιωτικό συμφωνητικό των εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ μεταξύ άλλων αναφέρει ότι αναλαμβάνουν «τη λειτουργία του εργοστασίου με όρους πλήρους αυτοδιεύθυνσης και εργατικού ελέγχου με βασικό ζήτημα την ισοτιμία στη συμμετοχή και στη λήψη των αποφάσεων, την άμεση δημοκρατία. Επίσης απαγορεύονται οι διακρίσεις και αποκλεισμοί».
«Κανένας εργαζόμενος μη μέτοχος, κανένας μέτοχος μη εργαζόμενος».
Την Κυριακή 7 ΑΠΡΙΛΗ στις 7 το βράδυ, στο Εργατικό Κέντρο Αρκαδίας και το "Παγκάκι" διοργανώνουν εκδήλωση - συζήτηση στην αίθουσα του Εργατικού Κέντρου όπου θα μιλήσουν εκπρόσωποι του Σωματείου από τη ΒΙΟ.ΜΕ Θεσσαλονίκης, το πρώτο αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο στην Ελλάδα, που λειτουργεί πλέον μόνο από τους εργάτες του, χωρίς αφεντικά.
Καλούμε τους εργαζόμενους και τους πολίτες να πάρουν μέρος στην εκδήλωση αυτή να γνωρίσουμε το εγχείρημα αυτό των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ και ταυτόχρονα να εκφράσουμε την αλληλεγγύη και την στήριξη μας στην προσπάθεια αυτή.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ Σαράντος
Αναπληρωτής Πρόεδρος της Διοίκησης του Ε.Κ.Αρκαδίας
Μέλος του Δ.Σ. της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ
